In de tarot de Marseille:
De Dwaas is een van de 78 kaarten uit de Tarot en een van de 22 troeven uit de Grote Arcana. De Dwaas is ongenummerd of draagt het nummer 0, of XXII en kan beschouwd worden als zowel de eerste als de laatste kaart van de tarot1. In de Tarot van Waite draagt hij de naam ‘The Fool’ en bij de Tarot van Marseille heet hij 'Le Mat’.
De herkomst van de Dwaas is niet helemaal duidelijk, maar hij zou kunnen verwijzen naar het schaakspel, waar de nar aan het einde van de partij de koning klem zet en de koningin verovert. De nar aan het koninklijk hof was ook de enige die gemachtigd was om met de koning te spotten. Hij kan dus beschouwd worden als zijnde machtiger dan de koning, en niet zo “dwaas” als men hem pleegt te noemen in modernere versies van het tarotspel.
De moderne betekenis van de Dwaas is die van spontaniteit, vrije geest, onschuld, creativiteit en risico. De Dwaas staat voor het kind in ons, dat alles aandurft en plezier heeft in het leven3. De Dwaas is ook degene die aan zijn ontwikkeling begint, de Arcana induikt en steeds een stapje opschuift. Hij is een soort pion op een speelbord, die zijn koers bepaalt door naar de sterren te kijken. De Dwaas is een symbool van het begin en het einde, van het potentieel en het resultaat, van het avontuur en de wijsheid.
Carl Jung / Archetypes / Individuatieproces
Volgens Carl Jung, een beroemde Zwitserse psycholoog en psychiater, is de Dwaas een archetype dat voortkomt uit het collectieve onbewuste van de mensheid. Een archetype is een oerbeeld of symbool dat een fundamentele menselijke ervaring of motivatie uitdrukt. Jung onderscheidde twaalf primaire archetypen, waaronder de Onschuldige, de Wijze, de Held, de Rebel, de Magiër, de Minnaar, de Nar, de Gewone Man, de Zorggever, de Heerser en de Schepper.
De Dwaas is het archetype dat staat voor het begin en het einde van een spirituele reis, het potentieel van het leven, de vrijheid van beperkingen en de vreugde van het bestaan. De Dwaas is puur, spontaan, origineel en speels. Hij is ook onverantwoordelijk, grillig, onvolwassen en dwaas. Hij kan zowel een uitdaging als een geschenk zijn.
Individuatie is het proces waarbij een individu zijn of haar ware zelf ontdekt en ontwikkelt, door zich bewust te worden van zijn of haar eigenheid en zich te onderscheiden van de massa. Het betekent accepteren en waarderen van de verschillende eigenschappen die we hebben, zelfs degenen die gedurende het hele leven onderdrukt en ontkend worden. Het duidelijkste voorbeeld op individueel niveau is tussen de persona (het deel van onze persoonlijkheid dat we laten zien) en de schaduw (het verborgen en afgewezen, dat onbewust blijft).
Jung zag individuatie als het centrale doel van zijn psychologie. Hij merkte op dat persona, anima, schaduw en andere archetypen uit het collectieve onbewuste zich op subtielere en complexere wijzen beginnen te manifesteren (in dromen en kunst bijvoorbeeld) naarmate de graad van individuatie hoger wordt. De Dwaas is dus een kaart die ons uitnodigt om onze eigen individuatieproces te beginnen of voort te zetten, door ons open te stellen voor nieuwe ervaringen, onze intuïtie te volgen en ons ware zelf te vinden.
Boeddhisme
Het concept van de Dwaas in de tarot is niet direct te vinden in de leer van het boeddhisme, maar er zijn wel enkele overeenkomsten en verschillen te noemen. Ik zal er hier een paar bespreken.
Een overeenkomst is dat zowel de Dwaas als de Boeddha een spirituele reis beginnen, die hen leidt naar een hoger niveau van wijsheid en bevrijding. De Dwaas is degene die het avontuur aangaat, zonder angst of vooroordelen, en zich openstelt voor nieuwe ervaringen en inzichten. De Boeddha is degene die de waarheid zoekt, zonder gehechtheid of illusies, en zich bevrijdt van het lijden en de onwetendheid. Beiden volgen hun eigen pad, los van de conventies en verwachtingen van de wereld.
Een verschil is dat de Dwaas vaak wordt gezien als een onverantwoordelijke, grillige en naïeve figuur, die zich niet bewust is van de gevaren en consequenties van zijn daden. De Boeddha daarentegen wordt gezien als een verantwoordelijke, stabiele en wijze figuur, die zich volledig bewust is van de oorzaken en gevolgen van zijn handelingen. De Dwaas handelt vaak impulsief en ondoordacht, terwijl de Boeddha handelt met aandacht en mededogen.
Een ander verschil is dat de Dwaas geen duidelijk doel of bestemming heeft, maar zich laat leiden door zijn intuïtie en nieuwsgierigheid. De Boeddha heeft wel een duidelijk doel en bestemming, namelijk het bereiken van nirvana, het einde van alle lijden en begeerte. De Dwaas geniet van het leven zoals het komt, terwijl de Boeddha afstand neemt van het leven zoals het is.
Tot slot kan men zeggen dat de Dwaas een symbool is van het begin en het einde, van het potentieel en het resultaat, van het avontuur en de wijsheid. De Boeddha is een symbool van het midden, van het evenwicht, van de weg en de leer. Beiden hebben hun eigen waarde en betekenis in de spirituele zoektocht naar geluk en bevrijding.
Taoïsme
Het concept van de Dwaas in de tarot is ook te vinden in de leer van het taoïsme, maar dan onder een andere naam. In het taoïsme wordt de Dwaas de Ongeborene of de Oorspronkelijke Geest genoemd. Dit is de oorspronkelijke staat van de mens, die in harmonie is met de Tao, de universele natuurwet. De Ongeborene is vrij van alle beperkingen, vooroordelen, angsten en verlangens die het ego oplegt. Hij is spontaan, creatief, speels en wijs. Hij volgt zijn intuïtie en laat zich leiden door de stroom van het leven1.
De Ongeborene wordt vaak afgebeeld als een kind of een oude man, die symbool staan voor onschuld en wijsheid. Hij wordt ook geassocieerd met Zhuang Zi, een van de belangrijkste taoïstische filosofen, die bekend stond om zijn humor, paradoxen en anekdotes. Zhuang Zi leerde dat men zich moest bevrijden van alle conventies, dogma’s en illusies die het ware zelf verhullen.Hij zei: "Vergeet wat je hebt geleerd en word een dwaas". Hij bedoelde daarmee dat men zich moest openstellen voor het wonder en het mysterie van het bestaan, zonder zich vast te klampen aan rationele concepten of morele oordelen.
De Dwaas in de tarot en de Ongeborene in het taoïsme hebben dus veel gemeen. Ze zijn beide symbolen van het begin en het einde, van het potentieel en het resultaat, van het avontuur en de wijsheid. Ze nodigen ons uit om ons ware zelf te ontdekken en te ontwikkelen, door ons in te passen in de natuurlijke orde van de Tao. Ze leren ons om te leven met vreugde, vrijheid en eenvoud.
Confucianisme
Confucius wijdde zich aan de studie van de oude teksten en rituelen om zijn authentieke principes, normen en waarden te vinden. Zowel Confucius als het concept van de Dwaas volgen hun eigen pad, los van de conventies en verwachtingen van de wereld, met het verschil dat Confucius de sociale normen en waarden volledig had doorgrond - dit betekende evenwel niet dat hij zomaar akkoord ging met publieke opinie of conventies.
Een contrast is dat de Dwaas vaak wordt gezien als een onverantwoordelijke, grillige en naïeve figuur, die zich niet bewust is van de gevaren en consequenties van zijn daden. Confucius daarentegen wordt gezien als een verantwoordelijke, stabiele en wijze figuur, die zich volledig bewust is van de oorzaken en gevolgen van zijn handelingen. De Dwaas handelt vaak impulsief en ondoordacht, terwijl Confucius handelt met aandacht en mededogen.
Een ander contrast is dat de Dwaas geen duidelijk doel of bestemming heeft, maar zich laat leiden door zijn intuïtie en nieuwsgierigheid. Confucius heeft wel een duidelijk doel en bestemming, namelijk het bereiken van de Weg (Dao), het harmonieuze evenwicht tussen hemel, aarde en mens. De Dwaas geniet van het leven zoals het komt, terwijl Confucius afstand neemt van het leven zoals het is.
Tot slot kan men zeggen dat Confucius een symbool is van het midden, van het evenwicht, van de weg en de leer. Beiden hebben hun eigen waarde en betekenis in de spirituele zoektocht naar geluk en moraliteit.
Esoterische betekenis in de kabala, Rider Waite, Thot Tarot
De Dwaas tarotkaart in de kabala heeft een diepe en complexe betekenis. De Dwaas komt overeen met de Hebreeuwse letter Aleph, die de eerste letter van het alfabet is en het getal nul vertegenwoordigt. Aleph symboliseert het begin en het einde, het niets en het alles, het potentieel en het manifeste. Aleph verwijst ook naar de adem van God, de levenskracht die alles in beweging zet.
De kaart van de Dwaas is ook verbonden met het eerste pad op de Levensboom, dat Kether (Kroon) met Chokmah (Wijsheid) verbindt. Dit pad wordt geassocieerd met de elementen Lucht en Geest, en met de planeet Uranus. Dit pad is het pad van de oorspronkelijke wil, de vonk van inspiratie, de goddelijke impuls die aanleiding geeft tot de schepping.
De Dwaas vertegenwoordigt dus de zuivere essentie van het bestaan, de onbeperkte mogelijkheden, de onschuld en het vertrouwen. De Dwaas is degene die zich overgeeft aan de stroom van het leven, zonder angst of vooroordeel. De Dwaas is degene die openstaat voor nieuwe ervaringen, avonturen en lessen. De Dwaas is degene die zijn eigen unieke pad volgt, zonder zich te laten beperken door conventies of verwachtingen.
De Dwaas nodigt ons uit om onze innerlijke dwaas te ontdekken en te omarmen, om onze creativiteit en spontaniteit te uiten, om onze intuïtie en wijsheid te volgen, om onze vrijheid en vreugde te vieren. De Dwaas daagt ons uit om risico’s te nemen, om uit onze comfortzone te stappen, om ons ware zelf te zijn.
De betekenis van de Dwaas in de Rider Waite en Thoth tarot deck is vergelijkbaar met die van de Tarot de Marseille, maar er zijn ook enkele verschillen. Ik zal ze hieronder uitleggen.
In de Rider Waite tarot deck wordt de Dwaas afgebeeld als een jonge man die met een witte roos in zijn hand en een hondje aan zijn voeten op het punt staat om van een klif af te stappen. Hij draagt een kleurrijke mantel en een tas met al zijn bezittingen. Hij kijkt niet naar waar hij gaat, maar naar de lucht. De zon schijnt achter hem en er is een regenboog te zien. De Dwaas staat hier voor het begin van een spirituele reis, het vertrouwen op het goddelijke, het loslaten van zorgen en angsten, en het volgen van je intuïtie. Hij is onbevangen, avontuurlijk, creatief en optimistisch. Hij is ook onvoorzichtig, impulsief, roekeloos en naïef. Hij kan zowel een kans als een waarschuwing zijn.
In de Thoth tarot deck wordt de Dwaas afgebeeld als een naakte man die in de lucht zweeft, omringd door vlinders, vogels, bloemen en planeten. Hij heeft een groene krans om zijn hoofd en een staf in zijn hand. Hij kijkt met een glimlach naar beneden. De Dwaas staat hier voor het potentieel van het leven, de oneindige mogelijkheden, de vrijheid van beperkingen, en de vreugde van het bestaan. Hij is puur, spontaan, origineel en speels. Hij is ook onverantwoordelijk, grillig, onvolwassen en dwaas. Hij kan zowel een uitdaging als een geschenk zijn.
Volgens Alejandro Jodorowsky, die een restauratie van de originele Tarot de Marseille maakte, is de Dwaas niet een gek, maar iemand die een hele weg - een initiatiereis - moet afleggen, met aan het eind als beloning een 'kosmisch bewustzijn’. De Dwaas blijft dan buiten de rest van de tarot als ‘reiziger’ die het mysterieuze pad met de 21 Grote Arcanakaarten van de tarot zal betreden. Jodorowsky ziet de Dwaas als een symbool van het begin en het einde, van het potentieel en het resultaat, van het avontuur en de wijsheid. Hij is de pion op een speelbord, die zijn koers bepaalt door naar de sterren te kijken. Hij is ook de nar aan het hof, die met zijn humor en kritiek de machtigen uitdaagt en ontmaskert. De Dwaas is dus een kaart van vrijheid, creativiteit, onbevangenheid en spiritualiteit.
